Brezilya
Brezilya
Koordinatlar: 15°45′G 47°57′B (Harita)
| Brezilya Federal Cumhuriyeti | |||||
| República Federativa do Brasil | |||||
|
|||||
| Slogan: Ordem e Progresso "Düzen ve İlerlemek" |
|||||
| Ulusal Marş: Hino Nacional Brasileiro | |||||
.svg) |
|||||
| Başkent | Brasília 15°45′G 47°57′B |
||||
| Resmî dil(ler) | Portekizce | ||||
| Etnik gruplar | Brezilya Kızılderilileri | ||||
| Yönetim biçimi | Federal Cumhuriyet | ||||
| - Başkan | Dilma Rousseff | ||||
| - Başkan yardımcısı | José Alencar Gomes da Silva | ||||
| Kuruluş | |||||
| - İlan | 7 Eylül 1822 | ||||
| - Tanınması | 29 Ağustos 1825 | ||||
| - Cumhuriyet | 15 Kasım 1889 | ||||
| Yüzölçümü | |||||
| - Su (%) | 1 | ||||
| Nüfus | |||||
| - 2010 tahmini | 194.946.500 (5) | ||||
| - 2010 sayımı | 195.000.000 | ||||
| GSYİH (SAGP) | 2010 | ||||
| - Toplam | 2,144 trilyon $ (7) | ||||
| - Kişi başına | 13.000 $ (18) | ||||
| GSYİH (düşük) | 2011 | ||||
| - Toplam | 2,087 trilyon $ (16) | ||||
| - Kişi başına | 12.788 $ (24) | ||||
| Gini (2012) | ▼51.9[1] | ||||
| İGE (2011) | 0.718[2]  (yüksek) (84) |
||||
| Para birimi | Real (BRL) |
||||
| Zaman dilimi | (UTC-2 ile -5 arası (resmî olarak-3)) |
||||
| Internet TLD | .br | ||||
| Telefon kodu | 55 | ||||
Brezilya (Portekizce: Brasil) ya da resmî adıyla Brezilya Federal Cumhuriyeti (Portekizce: 
República Federativa do Brasil ), Güney Amerika'da yer alan, kıtanın en büyük ve en kalabalık ülkesidir. Uzun bir Atlas Okyanusu kıyısı vardır. Komşuları, güneyden kuzeye: Uruguay, Arjantin, Paraguay, Bolivya, Peru, Kolombiya, Venezuela, Guyana, Surinam,Fransız Guyanası'dır. (Ekvador ve Şili hariç tüm Güney Amerika ülkeleriyle komşudur.)
Brezilya Bayrağında sarı, topraklarından bol miktarda çıkartılan altını, mavi denizi ve yeşil, ormanları temsil eder.
Tarihçe
21 Nisan 1500 yılında Portekizli bir gemici olan Pedro Alveras Cabral, Hindistan'a gidiyorum zannıyla Güney Amerika'ya ayak bastı ve ülkeyi Portekiz kralı adına zaptettiğini ilan etti. 1530 yıllarında Martin Alfonso de Sousa liderliğindeki bir keşif gezisi esnasında, stratejik noktalar olan yerlere, Rio de Janerio ile bir yıl sonra da bugünkü Santos şehrinin banliyosü olan Sao Vicente şehirlerini kurdular.
Piratiningo şehri de 1532 yılında Sao Vicente yakınlarında yüksek bir bölgede kuruldu. Portekizlilerin İspanya hâkimiyetine girdiği 1580'den 1640 tarihine kadar Brezilya bir İspanya sömürgesi oldu. 1640'ta Portekizliler Brezilya'yı tekrar ele geçirdiler. Hükumet merkezi 1763'te Salvador'dan Rio de Janeiro'ya taşındı. Zira burası coğrafi ve stratejik bakımdan merkez olmaya daha uygundu.
1698 yılında Sao Paulo'da bol miktarda altın bulundu. Daha sonra iç kesimlere Amazon havzasına yapılan keşif gezileri sonucu altından başka madenler de bulundu. Bölgede çeşitli feodal gruplar ortaya çıktıysa da fazla yaşamayıp yeniden birlik sağlandı.
1572 yılında Brezilya'yı yönetim bakımından Salvador ve Rio de Janerio'dan ibaret olmak üzere ikiye ayıran sistem, 17. yüzyıl çeyreğine kadar devam etti. 16 ile 17. yüzyılda İspanyollar, İngilizler, Fransızlar ve Almanlar zaman zaman bu bölgeyi ele geçirmek istedilerse de muvaffak olamadılar. 1807'de Portekiz'in Napolyon Bonapart tarafından işgal edilmesi üzerine kral ailesi ve devletin bazı ileri gelenleri Brezilya'ya kaçtılar ve ertesi sene hükumet merkezini Rio de Janerio'da kurdular.
Bu esnada Brezilya'nın nüfusu 2.500.000 olup bunun 400.000'i beyaz 1.300.000 zenci ve 800.000'ini yerli halk teşkil ediyordu. Zenciler büyük şekerkamışı çiftliklerinde ve madenlerde çalıştırılmak üzere 1538 yılında Afrika'dan köle olarak getirilmişlerdi. 1819'da Napolyon'un Avrupa devletlerine yenilmesi üzerine Portekiz Kralı VI. João, oğlu Dom Pedro'yu, Brezilya Genel Valisi bırakarak Portekiz'e geri döndü.
1822'de Portekiz parlamentosu ilk koloni statüsüne geri dönmek isteyince, Brezilyalılar, Dom Pedro Jose Boni Facia deAndrada Silvan'ın liderliğinde bağımsızlık hareketlerini başlattılar ve 7 Eylül 1822'de bağımsızlıklarını ilan ettiler. Kurulan Brezilya İmparatorluğu 1824'te liberal bir anayasa kabul etti. Düzensiz savaşlardan sonra Portekizliler Brezilya'nın bağımsızlığını kabul etmek zorunda kaldılar. Brezilya İmparatorluğu 1889 yılına kadar sürmüştür.
Latin Amerika'da en uzun süre krallıkla idare edilen tek ülke Brezilya idi. 1831 yılında Dom Pedro, oğlu İkinci Dom Pedro'ya tahtı terk etmek zorunda bırakıldı. İkinci Dom Pedro zamanında modern Brezilya'nın temelleri atıldı. 1888'de 800.000 köylüye hürriyet verildi. 1889'da kansız bir darbe ile krallık idaresi yıkılarak cumhuriyet idaresi kuruldu. 15 Kasım 1889'da yapılan askerî darbeyle İmparator II. Pedro iktidardan indirilip 1822'den beri monarşiyle yönetilen ülkede cumhuriyet ilan edildi ve darbenin lideri Manuel Deodoro da Fonseca ülkenin ilk cumhurbaşkanı oldu.[3] 1914'te siyasi birliği temin eden Brezilya, bütün dünya ülkeleri tarafından tanındı. İstikrarsız bir ülke olup, sık sık anayasa değişiklikleri ve ihtilaller olmaktadır.
İklim
Brezilya'da tropik bir iklim mevcuttur. Yazlar doğu ve kuzey doğu bölgesinde sıcak,kışlar kıyıda 20 dereceye kadar ulaşabilir. Brezilya'nın dağlık arazisinde daha soğuktur. Güney'de nemli ve astropikal bir iklim vardır.
| Ay | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
| Minimum Sıcaklık (°C) | 23 | 23 | 22 | 21 | 19 | 18 | 17 | 18 | 18 | 19 | 20 | 22 |
| Maksimum sıcaklık (°C) | 29 | 29 | 28 | 27 | 25 | 24 | 24 | 24 | 24 | 25 | 26 | 28 |
| Nem (%) | 76 | 78 | 81 | 80 | 79 | 78 | 77 | 75 | 78 | 77 | 77 | 77 |
| Yağmurlu günler | 13 | 11 | 12 | 10 | 20 | 7 | 7 | 7 | 11 | 13 | 13 | 14 |
Brezilya Hakkında
Resmî dili Portekizce olan Brezilya’da başkan, milletvekilleri, senatörler, valiler, belediye başkanları, eyalet ve şehir meclisleri üyeleri dört senede bir yapılan seçimlerle belirlenir. 110 milyon seçmenin katıldığı 2002 yılı seçimlerinde tüm bölgelerde elektronik seçim sandıkları kullanılmıştır.
Son ekonomik göstergeler (2008)
- Nüfus: 190.495.4 (milyon)
- Milli gelir: +4.2 (2007 4. Çeyrek)
- Sanayi üretimi: +8.5 (2008 Ocak)
- Enflasyon: +4.6 (2008 Şubat)
- İşsizlik: 8.0 (2008 Ocak)
- Ticaret dengesi: +36.5 (2008 Şubat)
- Cari işlemler dengesi: -1.2 (2008 Ocak)
- Dolar kuru: 1,68
- Faiz: 11,18
Nüfusu 1 milyonun üzerinde on üç şehri olan Brezilya’nın en büyük şehirleri São Paulo (11 milyon) ve Rio de Janeiro’dur (6,6 milyon).
Kişi başına gelirin 13.000 dolar olduğu nüfusunun %81’i Katolik, %18’i Protestan, %1’i ise Müslüman ve Musevidir. Katoliklerden 20 milyon kadarı aynı zamanda Afrika kökenli dinlerin ayinlerine de gitmektedirler.
Brezilya’da 8 senelik zorunlu eğitim devlet okulları tarafından ve ücretsiz sağlanmaktadır. Bunun yanında, yüksek öğretim de dahil olmak üzere, devlet okullarının yanı sıra özel okullar da etkinlik göstermektedirler.
Beş kez Dünya şampiyonu olduğu futbolun yanı sıra voleybol, basketbol, tenis,yüzme, plaj voleybolu, sörf, otomobil yarışları ve yelkencilik Brezilya'nın Dünya çapında başarılar elde ettiği spor dallarıdır. Ayrıca Capoeira ve samba, özellikle ülkenin Afrika kökenli kültürünün, bütün dünyada dikkat çektiği folk etkinlikleridir. Dünya Futbolu'na önemli oyuncular katmıştır ve katmaktadır.
Eyaletler
Kaynaklar
- ^ Country Comparison to the World: Gini Index – Brazil The World Factbook. Retrieved on 2012-04-03.
- ^ UNDP Human Development Report 2010. "International Human Development Indicators: Brazil, UNDP" (HTML). UNDP. Erişim tarihi: 2010-11-02.
- ^ Altındiş, Ceyla - NTV Tarih - Sayı 34 - Kasım 2011 - İstanbul 1308-7878